Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

viris equisque

  • 1 vir

    vir, viri, m. [st2]1 [-] homme. [st2]2 [-] homme marié, mari, époux. [st2]3 [-] homme par excellence, homme de courage, homme de coeur. [st2]4 [-] soldat, guerrier, combattant, héros; fantassin (par opp. au cavalier). [st2]5 [-] homme distingué, personnage, personnalité, homme d'élite. [st2]6 [-] tête d'homme, individu, chaque homme (valeur distributive). [st2]7 [-] virilité; membre viril. [st2]8 [-] poét. au plur. les hommes, le genre humain. [st2]9 [-] vir = is, ille: lui, notre homme. [st2]10 [-] le mâle.    - gén. plur. virorum; Enn. Virg. Lucr. virûm.    - vir bonus: homme de bien.    - vir amplissimus: personnage très considéré.    - equites virique, Liv. 21, 27, 1: les cavaliers et les fantassins.    - equis viris (viris equisque): avec la cavalerie et l'infanterie, par tous les moyens.    - sine viro, Cat. 63, 6: sans membre viril.
    * * *
    vir, viri, m. [st2]1 [-] homme. [st2]2 [-] homme marié, mari, époux. [st2]3 [-] homme par excellence, homme de courage, homme de coeur. [st2]4 [-] soldat, guerrier, combattant, héros; fantassin (par opp. au cavalier). [st2]5 [-] homme distingué, personnage, personnalité, homme d'élite. [st2]6 [-] tête d'homme, individu, chaque homme (valeur distributive). [st2]7 [-] virilité; membre viril. [st2]8 [-] poét. au plur. les hommes, le genre humain. [st2]9 [-] vir = is, ille: lui, notre homme. [st2]10 [-] le mâle.    - gén. plur. virorum; Enn. Virg. Lucr. virûm.    - vir bonus: homme de bien.    - vir amplissimus: personnage très considéré.    - equites virique, Liv. 21, 27, 1: les cavaliers et les fantassins.    - equis viris (viris equisque): avec la cavalerie et l'infanterie, par tous les moyens.    - sine viro, Cat. 63, 6: sans membre viril.
    * * *
        Vir, viri, masc. gen. Plin. Homme.
    \
        Vir. Terent. Vaillant homme et virile, Homme vertueux.
    \
        Vir. Terent. Mari.
    \
        Matura viro filia. Virgil. Preste à marier.
    \
        Durus vir. Ouid. Mauvais mari et rude à sa femme.
    \
        O digno coniuncta viro. Virgil. O la bien mariee.
    \
        Vt relicta sensit sibi membra sine viro, etc. Catull. Apres que Atys se veit sans membre viril, Qu'il s'estoit coupé, etc. Qu'il s'estoit chastré.

    Dictionarium latinogallicum > vir

  • 2 Heereskraft, -macht

    Heereskraft, -macht; z.B. die ganze H., omnes od. totae copiae; omnes od. totae vires. – mit aller H., equis virisque od. viris equisque od. asyndetisch equis viris, viris equis; omnibus od. totis viribus. Heeresspitze, s. Heerspitze. – Heeresstand, militum numerus [1240]( die Zahl der Soldaten). – exercitus summa (die Gesamtheit des Heeres).

    deutsch-lateinisches > Heereskraft, -macht

  • 3 vir

    virī m. (gen. pl. часто virum)
    1)
    а) муж, мужчина (v. mulierque Tib)
    2) (истинный) муж, настоящий мужчина, мужественный человек
    virum te praesta C — будь мужчиной, т. е. стойким и мужественным
    pueri hoc possunt, viri non potĕrunt? C — (если) мальчики это могут, (то неужели) не смогут взрослые мужчины?
    4) (= marītus) муж, супруг (v. et uxor Sen etc.); возлюбленный (v. tuus C; conclamant v. paterque L)
    v. gregis V или v. capellarum Mкозёл
    6) боец, воин, солдат (пехотинец)
    equis viris или viris equisque погов. C, L etc. — конями и бойцами, т. е. всеми силами
    7) (= is, ille) этот человек, он
    8) (преим. в pl.) человек
    9) мужество, (мужская) сила ( membra sine viro Ctl)

    Латинско-русский словарь > vir

  • 4 equus

    equus (ecus), ī, m. (altind. áçva-ḥ, äolisch ἴκκος, attisch ιππος, ahd. ehu), das Pferd, Roß, insbes. (im Ggstz. zu equa) der Hengst, I) eig. u. meton.: A) eig.: equus regis, Curt.: dorsum equi (wie eines Pferdes) et iuba et hinnitus, Plin.: equorum domitores, Cic. fr. u.a.: equus bellator, ein Streitroß, Verg. u. Tac.: equus ferus, Iustin.: equus indomitus, nicht zugerittenes, Plaut., Hor. u. Vulg.: equus gilvus, badius, murinus, Varro fr.: equi albi, Suet., albentes, Plin. pan.: equi nudi (ungesattelte), Sil.: equi iuncti, ein Viergespann, Plaut. u. Verg.: equi quadriiugi, Ov.: equi multiiugi, Liv.: equus publicus, dem Staate gehöriges, vom Staate geliefertes, Liv.; bes. ein Postpferd, ICt. u. Spät.: equos alere (halten), Ter.: equum conscendere, Liv.: in equum ascendere (Ggstz. ex equo descendere), Cic.: in equum insilire, Liv.: in equum recentem ex fesso transultare, Liv.: labi ex equis aut desilire, Liv.: alqm in equum imponere, Liv.: alci equum admovere (vorführen), Liv.: sedere in equo, Cic., od. equo, Cels.: ex equo pugnare, zu Pferde, Liv.: vehi in equo, Cic., od. equo, Caes. u. Nep., reiten: dass. (mehr poet.) ire in equis, Ov., od. equis, Liv.: equis insignibus et curru aurato reportari, im Triumph, als Triumphator zurückkehren, Cic.: merere equo, zu Pferde dienen, Reiter sein, Cic.: equo publico stipendia merere, v. einem Ritter, Liv.: ad equum rescribere, zum Reiter machen, Caes.: caballos (die Ackergäule) equis (den Streitrossen) cedere, Hieron. epist. 60, 17 extr. – equus ligneus scherzh. = Schiff (wie bei Hom. ἁλος ιππος), Plaut.: equus Troianus, das bekannte hölzerne Pferd, womit die Griechen Troja einnahmen, Verg. u.a.; im Bilde von geheimer Nachstellung, Verschwörung, Cic. Mur. 78. – Sprichw., equi donati dentes non inspiciuntur, einem geschenkten Gaul sieht man nicht ins Maul, Hieron. epist. ad Ephes. prooem. – B) meton., Plur. equi = 1) (wie bei Hom. ιπποι) das Gespann vor dem Kampfwagen für den Kampfwagen selbst, Verg. Aen. 9, 777 (bei Ribbeck in Klammern). – 2) für Reiterei in der Verbindung equi virique, Reiterei u. Fußvolk, Liv. (s. Gronov Liv. 21, 27, 5): dah. equis viris od. viris equisque od. equis virisque, sprichw. = »mit aller Macht«, Cic. u.a.; vgl. die Auslgg. zu Cic. de off. 3, 116 u. Phil. 8, 21. – II) übtr. von ähnlich gestalteten Gegenständen: A) equus bipes, das Seepferd, Verg. u.a. – equus fluviatilis, das Flußpferd, Nilpferd, Hippopotamus, Plin. – B) ein Gestirn, bei Germanicus u. auch jetzt noch Pegasus genannt, Cic. Arat. u.a. – C) eine Belagerungsmaschine, deren Kopf an die Mauer angestoßen wurde, das Sturmpferd, der Mauerbrecher (mit veränderter Gestalt des Kopfes aries, Sturmbock, gen.), Plin. 7, 202. – / Genet. Plur. equûm (equom), Verg. georg. 2, 542. Val. Flacc. 6, 237. Sil. 12, 681. Stat. Theb. 4, 409.

    lateinisch-deutsches > equus

  • 5 equus

    equus (ecus), ī, m. (altind. áçva-ḥ, äolisch ἴκκος, attisch ιππος, ahd. ehu), das Pferd, Roß, insbes. (im Ggstz. zu equa) der Hengst, I) eig. u. meton.: A) eig.: equus regis, Curt.: dorsum equi (wie eines Pferdes) et iuba et hinnitus, Plin.: equorum domitores, Cic. fr. u.a.: equus bellator, ein Streitroß, Verg. u. Tac.: equus ferus, Iustin.: equus indomitus, nicht zugerittenes, Plaut., Hor. u. Vulg.: equus gilvus, badius, murinus, Varro fr.: equi albi, Suet., albentes, Plin. pan.: equi nudi (ungesattelte), Sil.: equi iuncti, ein Viergespann, Plaut. u. Verg.: equi quadriiugi, Ov.: equi multiiugi, Liv.: equus publicus, dem Staate gehöriges, vom Staate geliefertes, Liv.; bes. ein Postpferd, ICt. u. Spät.: equos alere (halten), Ter.: equum conscendere, Liv.: in equum ascendere (Ggstz. ex equo descendere), Cic.: in equum insilire, Liv.: in equum recentem ex fesso transultare, Liv.: labi ex equis aut desilire, Liv.: alqm in equum imponere, Liv.: alci equum admovere (vorführen), Liv.: sedere in equo, Cic., od. equo, Cels.: ex equo pugnare, zu Pferde, Liv.: vehi in equo, Cic., od. equo, Caes. u. Nep., reiten: dass. (mehr poet.) ire in equis, Ov., od. equis, Liv.: equis insignibus et curru aurato reportari, im Triumph, als Triumphator zurückkehren, Cic.: merere equo, zu Pferde dienen, Reiter sein, Cic.: equo publico stipendia merere, v. einem Ritter, Liv.:
    ————
    ad equum rescribere, zum Reiter machen, Caes.: caballos (die Ackergäule) equis (den Streitrossen) cedere, Hieron. epist. 60, 17 extr. – equus ligneus scherzh. = Schiff (wie bei Hom. ἁλος ιππος), Plaut.: equus Troianus, das bekannte hölzerne Pferd, womit die Griechen Troja einnahmen, Verg. u.a.; im Bilde von geheimer Nachstellung, Verschwörung, Cic. Mur. 78. – Sprichw., equi donati dentes non inspiciuntur, einem geschenkten Gaul sieht man nicht ins Maul, Hieron. epist. ad Ephes. prooem. – B) meton., Plur. equi = 1) (wie bei Hom. ιπποι) das Gespann vor dem Kampfwagen für den Kampfwagen selbst, Verg. Aen. 9, 777 (bei Ribbeck in Klammern). – 2) für Reiterei in der Verbindung equi virique, Reiterei u. Fußvolk, Liv. (s. Gronov Liv. 21, 27, 5): dah. equis viris od. viris equisque od. equis virisque, sprichw. = »mit aller Macht«, Cic. u.a.; vgl. die Auslgg. zu Cic. de off. 3, 116 u. Phil. 8, 21. – II) übtr. von ähnlich gestalteten Gegenständen: A) equus bipes, das Seepferd, Verg. u.a. – equus fluviatilis, das Flußpferd, Nilpferd, Hippopotamus, Plin. – B) ein Gestirn, bei Germanicus u. auch jetzt noch Pegasus genannt, Cic. Arat. u.a. – C) eine Belagerungsmaschine, deren Kopf an die Mauer angestoßen wurde, das Sturmpferd, der Mauerbrecher (mit veränderter Gestalt des Kopfes aries, Sturmbock, gen.), Plin. 7, 202. – Genet. Plur. equûm
    ————
    (equom), Verg. georg. 2, 542. Val. Flacc. 6, 237. Sil. 12, 681. Stat. Theb. 4, 409.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > equus

  • 6 equus

    ĕquus, i ( gen. plur. equūm, Verg. G. 2, 542; Stat. Th. 4, 409 al.), m. [Sanscr. acvas; Gr. hippos (ikkos); cf. Epŏna; root, ak-, to be sharp or swift; cf. Gr. akros, ôkus; Lat. acus, ocior], a horse, steed, charger.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen. (cf.:

    caballus, canterius, mannus),

    Varr. R. R. 2, 7; Col. 6, 27 sq.; Plin. 8, 42, 64, § 154 sq.; Pall. Mart. 13; Enn. ap. Cic. de Sen. 5, 14 (Ann. v. 441 ed. Vahlen); Plaut. Bacch. 1, 1, 39; id. Men. 5, 2, 109; Cic. Rep. 1, 43; 1, 7, 9 et saep.:

    equus = equa,

    Varr. R. R. 2, 7, 11.—Offered as a sacrifice to Mars, Paul. ex Fest. p. 81, 16, and p. 178, 24 sq. Müll.; cf. Prop. 4 (5), 1, 20; and v. October: EQVO PVBLICO ORNATVS, EXORNATVS, HONORATVS, etc.; or, ellipt., EQVO PVBLICO, very often [p. 654] in inscriptions; v. Inscr. Momms. 73; 459; 445; 1952; 2456;

    2865 al.—In another sense: equi publici,

    post-horses, Amm. 14, 6.—Equo vehi, advehi, ire, desilire, equum conscendere, flectere, in equum ascendere, equo citato, concitato, etc., see under these verbs.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of cavalry, in the phrase, equis virisque (viri = pedites; cf. eques and vir), adverb., with horse and foot, i. e. with might and main, with tooth and nail, Liv. 5, 37; Flor. 2, 7, 8;

    also: equis, viris,

    Cic. Phil. 8, 7, 21; id. Fam. 9, 7; cf. Nep. Hamilc. 4;

    and in the order, viris equisque,

    Cic. Off. 3, 33.—
    2.
    Transf., of race-horses:

    ego cursu corrigam tarditatem tum equis, tum vero, quoniam scribis poëma ab eo nostrum probari, quadrigis poeticis,

    i. e. in prose and poetry, Cic. Q. Fr. 2, 15, a (see the passage in connection).—
    C.
    Transf.
    1.
    In plur. (like hippoi in Homer), a chariot, Verg. A. 9, 777.—
    2.
    The wind, Cat. 66, 54; Val. Fl. 1, 611.—
    3.
    In mal. part., Hor. S. 2, 7, 50; Petr. 24, 4; App. M. 2, p. 122; Mart. 11, 104, 14.—
    D.
    Prov.: equi donati dentes non inspiciuntur, we don't look a gift horse in the mouth, Hier. Ep. ad Ephes. prooem.—
    II.
    Meton.
    A.
    Equus bipes, a sea-horse, Verg. G. 4, 389;

    Auct. Pervig. Ven. 10: fluviatilis,

    a river-horse, hippopotamus, Plin. 8, 21, 30, § 73.—
    B.
    Equus ligneus, like the Homeric halos hippos, a ship, Plaut. Rud. 1, 5, 10.—
    C.
    The Trojan horse, Verg. A. 2, 112 sq.; Hyg. Fab. 108; Plaut. Bacch. 4, 9, 12; Prop. 3 (4), 1, 25; Hor. C. 4, 6, 13 al.—
    * 2.
    Trop., of a secret conspiracy, Cic. Mur. 37, 78.—
    D.
    A battering-ram, because shaped like a horse;

    afterwards called aries,

    Plin. 7, 56, 57, § 202.—
    E.
    The constellation Pegasus, Cic. N. D. 2, 43, 111 sq.; Col. 11, 2, 31; Hyg. Astr. 2, 18; 3, 17.—
    F.
    Equus Trojanus, the title of a play of Livius Andronicus, Cic. Fam. 7, 1, 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > equus

  • 7 vir

    vĭr, vĭri ( gen. plur. virūm, Enn. ap. Charis. p. 251 P., or Ann. v. 280 Vahl.; id. ap. Fest. p. 257 Müll., or Ann. v. 394 Vahl.; Verg. A. 6, 553 al.), m. [Sanscr. vira, hero; the root is in O. H. Germ. weralt; Angl.Sax. veruld; Engl. world, i. e. age or generation of men], a male person, a man (opp. femina; cf. mas).
    I.
    In gen.:

    virum me natam vellem,

    Ter. Phorm. 5, 3, 9:

    deque viro factus (mirabile') femina,

    Ov. M. 3, 326:

    ambiguus fuerit modo vir, modo femina Sithon,

    id. ib. 4, 280:

    mulier conjuncta viro,

    Lucr. 5, 1012:

    vir mulierque,

    Tib. 2, 2, 2:

    sapientissimorum nostrae civitatis virorum disputatio,

    Cic. Rep. 1, 8, 13:

    vir prudens,

    id. ib. 1, 12, 18:

    clari viri,

    id. Fam. 6, 6, 12:

    vir clarus et honoratus,

    id. Sen. 7, 22:

    praestantior,

    id. ib. 23, 84:

    bonus et sapiens et legibus parens,

    id. Fin. 3, 19, 64; cf. id. Off. 3, 15, 64;

    v. bonus: optimi (opp. homines improbi),

    id. Cael. 5, 12:

    fortis,

    id. Fin. 3, 8, 29; id. Rep. 1, 3, 5:

    turpissimus,

    Sall. J. 85, 42:

    nefandus,

    Verg. A. 4, 498.—
    II.
    In partic.
    A.
    A man as related to a woman, a husband, maritus (very freq.):

    is (Juppiter) amare occepit Alcumenam clam virum,

    Plaut. Am. prol. 107; 111; 134; 1, 3, 4; Ter. Hec. 4, 1, 1:

    quem (vultum) dicitur Xanthippe praedicare solita in viro suo fuisse,

    Cic. Tusc. 3, 15, 31; id. Verr. 5, 31, 82; id. Cael. 13, 32; id. Fam. 7, 23, 4; Liv. 1, 46, 6; Hor. C. 2, 18, 28; 3, 3, 68; id. S. 1, 2, 127 al.; Ov. M. 1, 146; Petr. 111; Quint. 5, 10, 62; 5, 11, 28; 7, 1, 28; Suet. Aug. 69; id. Calig. 25; id. Claud. 29; id. Ner. 35; id. Dom. 22 al.— Transf., of animals, the male, mate, etc., Verg. E. 7, 7; Ov. M. 1, 660; Mart. 3, 93, 11; Sol. 23.—
    B.
    A man (opp. a boy):

    pueri hoc possunt, viri non potuerunt?

    Cic. Tusc. 2, 14, 34:

    ex toto non sic pueri ut viri curari debent,

    Cels. 3, 7 fin.:

    pueroque viroque,

    Ov. M. 13, 397:

    neque eos (pueros) prius in urbem redire, quam viri facti essent, statuit,

    Just. 3, 3, 7:

    cum essem parvulus... quando factus sum vir, etc.,

    Vulg. 1 Cor. 13, 11.—
    C.
    Pregn., a man, a man of courage, principle, or honor, one who deserves the name of a man: Marius rusticanus vir, sed plane vir, cum secaretur, vetuit se alligari... Ita et tulit dolorem, ut vir;

    et, ut homo, majorem ferre sine causā necessariā noluit,

    Cic. Tusc. 2, 22, 53; cf. id. Fam. 5, 17, 3:

    cum is jam se corroboravisset ac vir inter viros esset,

    id. Cael. 5, 11:

    te oro, te colligas virumque praebeas,

    id. Fam. 5, 18, 1: si vir esse volet, praeclara sunodia, id. Att. 10, 7, 2:

    tum viro et gubernatore opus est,

    Liv. 24, 8, 1; 1, 41, 3; 1, 46, 6;

    2, 38, 6 et saep.: si quid in Flacco viri est, Non feret,

    Hor. Epod. 15, 12.—
    D.
    In milit. lang.
    1.
    In gen., like our man, for soldier (syn. miles):

    dispertiti viri, dispertiti ordines,

    Plaut. Am. 1, 1, 65; cf.:

    boat Caelum fremitu virum,

    id. ib. 1, 1, 78: vir [p. 1995] unus cum viro congrediendo, T. Manlius, M. Valerius, quantum Gallicam rabiem vinceret Romana virtus, docuerunt, Liv. 38, 17, 8.—
    2.
    In partic., as opposed to the cavalry, a foot-soldier (syn. pedes):

    equites virique,

    Liv. 21, 27, 1:

    magnā voce trahens equitemque virosque,

    Sil. 9, 559:

    passim turmaeque virique, etc.,

    Petr. 123.—Hence, prov.: equis viris, or viris equisque, with horse and foot, i. e. with might and main; v. equus.—
    E.
    With emphasis in place of a pronoun of reference, is, ille, etc.:

    fletusque et conploratio fregere tandem virum,

    Liv. 2, 40, 9:

    hae tantae viri virtutes,

    id. 21, 4, 9; Sall. J. 9, 3.—
    F.
    Distributively, each man, every man:

    vir virum legit, of choosing a senator,

    Suet. Aug. 35:

    vir cum viro congrediaris,

    Liv. 22, 14, 14: legitque virum vir, singled out (in battle), Verg. A. 11, 632 (an imitation of Hom. Il. 4, 472: anêr d andr ednopalizen):

    cum vir virum legisset,

    i. e. a companion in battle, Liv. 9, 39, 5; cf.

    , in a sarcastic transfer-: ille (Clodius), qui semper secum scorta, semper exoletos, semper lupas ducebat, tum neminem, nisi ut virum a viro lectum esse diceres,

    Cic. Mil. 21, 55.—
    G.
    Human beings ( poet. homines, opp. pecudes), Ov. M. 1, 286; cf. Verg. A. 6, 553.—
    H.
    Manhood, virility ( poet. and very rare):

    ut relicta sensit sibi membra sine viro,

    Cat. 63, 6:

    ferro mollita juventus Atque exsecta virum,

    Luc. 10, 134.

    Lewis & Short latin dictionary > vir

  • 8 Kraft

    Kraft, die, vis (im allg., sowohl von der physischen als von der geistigen Kraft; im Plur. vires, die Kräfte, daher selbst virium vis, d.i. gewaltige Kräfte; u. bei den Historikern vires häufig = Streitkräfte, Truppen). – robur (kerngesunde physische Kraft). – nervi. lacerti (Nerven, Muskeln, als Sitz der Hauptkräfte des Menschen; daher bildl. s. v. a. Hauptstärke, große Kraft, männliche Kraft, auch der Rede). – opes (Mittel an Macht, Einfluß, Geld etc.). – facultates (physische und geistige Mittel). – copiae (Mittel an Geld oder Truppen). – facultas alqd faciendi (übh. in uns liegende Tunlichkeit, Vermögen, etwas zu tun). – virtus (Tüchtigkeit, innere Kraft, z.B. virtus indocta [rohe K. des Soldaten etc.]: u. virtus ferri: u. virtus in scribendo et copia, K. u. Fülle in der Darstellung); verb. vis-virtusque (z.B. oratoris). – auctoritas (die für andere überzeugende Gewichtigkeit, Vollkraft, z.B. testimonii tui). – gravitas (das Gewichtige, Nach. drückliche, Eindruck Machende, z.B. orationis: u. verborum sententiarumque). – die bildende K. (in der Natur), effectio. – rüstige K, vis vigorque: männliche (rüstige) K., virilis vigor: angestrengte K., vis atque contentio. – ohne K., s. kraftlos: mit K., s. kräftig. – in den Jahren der K. stehen, bonā aetate esse: noch in den Jahren der K. stehen, aetate integrā esse: bei voller K. sein, vigere corpore (des Körpers) od. animo (des Geistes): bei guten Kräften sein, bonis viribus esse. – durch eigne K., per me (te, se) ipsum od. (von mehreren) per nos (per vos, per se) ipsos. – aus oder mit eignen Kräften, suis od. propriis viribus (übh., z.B. etwas ausführen, alqd exsequi: Krieg führen, bellum gerere); privato sumptu (auf eigne Kosten, z.B. Krieg führen, bellum gerere). – nach Kräften, pro viribus; quantum in me situm est; ut possum od. ut potui od. ut potero: pro mea parte: jeder nach Kräften. pro sua quisque parte: nach meinen geringen Kräften, pro tenui in firmaque parte. – mit aller K., omni vi. – aus oder mit allen Kräften, mit Anwendung aller Kräfte, omnibus od totis od. summis [1489] viribus; omnibus nervis; omnibus opibus ac viribus od. nervis; omni ope; omni contentione (mit aller Anstrengung); toto animo ac studio omni (mit ganzer Seele u. allem Eifer); od. sprichw. viris equisque; velis, ut ita dicam, remisque (Cic. Tusc. 3, 25); manibus pedibusque. – alle Kräfte aufbieten (aufwenden, mit aller Kraft streben), s. aufbieten. – ich komme von Kräften, vires me deficiunt; durch etwas, conficior alqā re: Kräfte sammeln, zu Kräften kommen, vires colligere; vires assumere; ad vires pervenire: convalescere (stark werden): wieder zu Kräften kommen, neue Kräfte sammeln, vires recolligere od. revocare od. recipere od. recuperare; auch se recipere: die Kräfte lähmen, brechen, nervos incīdere od. (gänzlich) frangere: soweit die Kräfte reichen, dum vires suppetunt: soviel meine schwachen Kräfte vermögen, quantum nostra valebit infirmitas. – einem Gedanken K. geben, dare sententiae vires. – Kräfte gewinnen, vires habere incipere. – in K. sein, bleiben, gültige K. haben, valere (von Gesetzen etc.); ratum esse (fest begründet sein, v. Gesetzen, Beschlüssen etc.); exerceri (ausgeübt werden, von Gesetzen): nicht mehr in K. sein, valere desisse; non exerceri: diese Gesetze sind bei ihnen nicht mehr in K., his legibus uti desierunt: Gesetze, die noch heute bei ihnen in K. sind, leges, quibus hodie quoque utuntur: in K. geblieben, validus (z.B. senatus consultum). – in K. treten, valere coepisse (v. Gesetzen etc.); ratum esse coepisse (v. Gesetzen, Beschlüssen etc.): in K. treten lassen, setzen, alqd ratum esse velle od. iubere: außer K. setzen, alqd in usu esse vetare. alqā re uti vetare (etw. zu gebrauchen verbieten); alqd irritum esse iubere. alqd infirmare (etw. für ungültig erklären, z.B. acta illa). – etw. jüngeren Kräften (kräftigeren Personen) übertragen, alqd robustioribus iunioribusque mandare.

    deutsch-lateinisches > Kraft

  • 9 Mann

    Mann, I) Pers. übh.: homo. – Doch wird es im Latein. gew. nicht ausgedrückt, z.B. durch den dritten Mann, per alium: für einen M. stehen, iunctis viribus rem gerere: eine Ware an den M. bringen, s. verkaufen. – II) Person männlichen Geschlechts, a) im allg.: homo (der [1641] vir (der Mann als erwachsene Person männlichen Geschlechts, Ggstz. mulier, bes. mit Hinsicht auf die dem männlichen Geschlechte vorzüglich zukommenden Eigenschaften der Tüchtigkeit der Stärke, des Mutes, der Ausdauer u. dgl.). – miles (Kriegsmann, Soldat). – vom M. getragen, für den M. (für Männer) passend, geeignet etc., den M. (die Männer) zierend, des Mannes, der Männer, virilis (z.B. vestis: u. opera: u. animus, ingenium). – Auch hier wird das deutsche »Mann« im Latein. oft nicht besonders ausgedrückt, z.B. den tapfern Mann begünstigt das Glück, fortem fortuna adiuvat: Philippus u. Antipater, zwei sehr kluge Männer, Philippus et Antipater duo prudentissimi. – oder es wird durch eine andere Wendung bezeichnet, z.B. jmd. als einen ehrlichen M. kennen lernen bei etwas, fidem alcis in alqa re perspicere: er ist ganz mein M., is est, quem esse volo. – Unser »ein Mann, Männer von oder des (der) etc.« bezeichnen die Lateiner in der Apposition entweder durch den Genetiv oder Ablativ der Eigenschaft, z.B. T. Manlius, ein Mann von alter Strenge, T. Manlius priscae severitatis: L. Philippus, ein Mann von hohem Adel u. großer Beredsamkeit, L. Philippus summā nobilitate et eloquentiā. – oder sie haben in andern Fällen eigene Substantiva, z.B. jener M. der Dedenkzeit, ille deliberator: ein M. des Friedens, pacis amator (als friedliebender Mann); pacifica persona (als ein Mann, der die Rolle des Friedensvermittlers übernimmt, Ggstz. bellator, d.i. ein Mann des Kriegs). – Männer wie Scipio u. Maximus, Scipiones aut Maximi. – dieser M. (auf einen vorhergeh. Eigennamen zurückweisend), bl. hic (wenn es einfach zurückweist); hic vir (wenn es mit Nachdruck zurückweist). – Mann für Mann. viritim (jedem od. jeden M. einzeln, z.B. tribuere od. dare, legere); universi. ad unum omnes (alle insgesamt, alle bis auf den letzten M.): auf den (einzelnen) M. kommen, der (einzelne) M. erhält, singuli auferent mit Akk. der Summe etc.: drei M. hoch mars chieren, triplici ordine incedere: sie marschierten 30 Mann hoch, triginta armatorum ordines ibant: das Heer drei M. hoch aufstellen, triplicem aciem instruere. – mit Mann u. Roß, viris equisque (d.i. mit Reiterei u. Fußvolk, mit ganzer Heeresmacht). – das Schiff wurde mit M. u. Maus von den Wellen verschlungen, totam hauriebant undae cum milite navem. – ein Heer von 10000 M., exercitus decem milium: 30000 M. Fußvolk u. 4000 M. Reiter, triginta milia hominum (od. militum) et quattuor milia equitum. – man kämpft M. gegen M., der Mann sucht seinen M., vir cum viro congreditur; pede collato pugnant: vir virum legit. – b) mit dem Nbbegr. der Stärke, Tüchtigkeit: vir. – zeige dich als M., virum te praesta: sich einigermaßen als (mutigen, kräftigen) Mann zeigen, forticulum ae praebere. – c) dem Alter nach: vir. iuvenis (Mann in den besten Jahren). – ein junger M., adulescens: die Männer, puberes, um,m.pubes, is,f. (die mannbaren Leute, Ggstz. pueri). – als Mann von 40 Jahren, quadraginta annos natus; od. quadraginta [1642] annorum (z.B. decessit). – d) dem Geschlechte nach, im Ggstz. zum Weibe: mas. – Männern. Weiber, homines utriusque sexus. – III) verehelichte männliche Person: vir (Ggstz. uxor). – maritus (Ehegatte, Ggstz. caelebs od. uxor). – coniunx (Ehegemahl). – Mann u. Frau, vir et uxor; maritus et uxor; mariti (die Ehegatten). – ein junger M., novus maritus. – einen M. nehmen, viro nubere: einen M. haben, maritum habere: zwei Männer haben, apud duos simul nuptam esse: viele Männer gehabt haben, multarum nuptiarum esse: jmd. zum M. haben, alci matrimonium tenere; cum alqo nuptam esse.

    deutsch-lateinisches > Mann

  • 10 arma

    arma, ōrum, n. ( gen. plur. armūm, Pac. ap. Cic. Or. 46, 155; Att. ap. Non. p. 495, 23, considered by Cic. in the connection armūm judicium as less correct than armorum) [cf. ARÔ, arariskô = to fit; arthron = joint; harmos = armus = joint, shoulder; artaô = artio, arto = to fit, to fit in closely; artios = fit, exact; artus = close, narrow; ars (artis) = the craft of fitting things; artifex, artificium; Goth. arms = O. H. Germ. aram = Engl. arm; Sanscr. ar = to hit upon, attain; aram = fit, fast; īrmas = arm. Curt.].
    I.
    Lit.
    A.
    1.. What is fitted to the body for its protection, defensive armor, as the shield, coat of mail, helmet, etc.:

    tot milia armorum, detracta corporibus hostium,

    Liv. 45, 39:

    induere arma,

    id. 30, 31:

    arma his imperata, galea, clipeum, ocreae, lorica, omnia ex aere,

    id. 1, 43:

    pictis et auro caelatis refulgens armis,

    id. 7, 10. —
    2.
    Specifically, a shield:

    at Lausum socii exanimem super arma ferebant,

    on a shield, Verg. A. 10, 841:

    caelestia arma, quae ancilia appellantur,

    Liv. 1, 20 (v. ancile); id. 8, 30; 1, 37; cf. Verg. A. 1, 119 Heyne; Tac. G. 11 Rup.; Plin. Ep. 5, 6, 43:

    Aeneas se collegit in arma,

    gathered himself under his shield, Verg. A. 12, 491.—Hence, in a more extended sense,
    B.
    Implements of war, arms, both of defence and offence (but of the latter only those which are used in close contest, such as the sword, axe, club; in distinction from tela, which are used in contest at a distance; hence, arma and tela are often contrasted; v. the foll., and cf. Bremi and Dähne ad Nep. Dat. 11, 3): arma rigent, horrescunt tela, Enn. ap. Macr. S. 6, 4; id. ap. Non. p. 469, 26:

    arma alia ad tegendum, alia ad nocendum,

    Cic. Caec. 21:

    armis condicione positis aut defetigatione abjectis aut victoriā detractis,

    id. Fam. 6, 2:

    illum dicis cum armis aureis, Quoius etc.,

    Plaut. Mil. 1, 1, 16:

    ibi Simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60:

    arma antiqua manus, ungues dentesque fuerunt Et lapides, et item, silvarum fragmina, ramei,

    Lucr. 5, 1283; so,

    Mutum et turpe pecus (i. e. primeval man), glandem et cubilia propter Unguibus et pugnis, dein fustibus, atque ita porro Pugnabant armis, quae post fabricaverat usus,

    Hor. S. 1, 3, 100 sqq.:

    capere,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Phil. 4, 3, 7; id. Rab. Perd. 6 and 7:

    sumere,

    id. Planc. 36, 88 Wund.; id. Tusc. 2, 24, 58; Vulg. Gen. 27, 3; ib. 3 Reg. 22, 30:

    accipere, ib. Judith, 14, 2: adprehendere,

    ib. Psa. 34, 2:

    resumere,

    Suet. Calig. 48:

    aptare,

    Liv. 5, 49:

    induere,

    id. 30, 31; Ov. M. 14, 798; id. F. 1, 521; Verg. A. 11, 83; Luc. 1, 126:

    accingi armis,

    Verg. A. 6, 184, and Vulg. Jud. 18, 11:

    armis instructus,

    ib. Deut. 1, 41; ib. 1 Par. 12, 13:

    concitare ad arma,

    Caes. B. G. 7, 42:

    descendere ad arma,

    id. ib. 7, 33:

    vocare ad arma,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    vocare in arma,

    Verg. A. 9, 22:

    ferre contra aliquem,

    Vell. 2, 56:

    decernere armis,

    Cic. Att. 7, 3:

    armis cum hoste certare,

    id. Off. 3, 22, 87; so,

    saevis armis,

    Verg. A. 12, 890:

    dimicare armis cum aliquo,

    Nep. Milt. 1, 2:

    esse in armis,

    Caes. B. G. 1, 49; Suet. Caes. 69:

    ponere, abicere,

    Cic. Fam. 6, 2:

    relinquere,

    Liv. 2, 10:

    tradere,

    Nep. Ham. 1, 5; Suet. Vit. 10:

    amittere,

    Verg. A. 1, 474:

    proicere,

    Vulg. 1 Macc. 5, 43;

    7, 44: deripere militibus,

    Hor. C. 3, 5, 19:

    dirimere,

    Luc. 1, 104 et saep.—Hence, arma virosque, per arma, per viros, etc., Liv. 8, 25; 8, 30 al.; v. Burm. ad Verg. A. 1, 1, and cf. Liv. 9, 24:

    tela et arma: armorum atque telorum portationes,

    Sall. C. 42, 2; Liv. 1, 25; Col. 12, 3; Tac. G. 29 and 33:

    armis et castris, prov. (like remis velisque, viris equisque),

    with vigor, with might and main, Cic. Off. 2, 24, 84.—
    II.
    Trop., means of protection, defence, weapons:

    tenere semper arma (sc. eloquentiae), quibus vel tectus ipse esse possis, vel, etc.,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    prudentiae,

    id. ib. 1, 38, 172:

    senectutis,

    id. Lael. 4. 9:

    tectus Vulcaniis armis, id est fortitudine,

    id. Tusc. 2, 14, 33:

    eloquentiae,

    Quint. 5, 12, 21:

    facundiae,

    id. 2, 16, 10:

    justitiae,

    Vulg. Rom. 6, 13; ib. 2 Cor. 6, 7:

    arma lucis,

    ib. Rom. 13, 12:

    horriferum contra Borean ovis arma ministret, i. e. lanas,

    Ov. M. 15, 471:

    haec mihi Stertinius arma (i. e. praecepta) dedit,

    Hor. S. 2, 3, 297; cf. id. Ep. 1, 16, 67:

    arma militiae nostrae non carnalia sunt,

    Vulg. 2 Cor. 10, 4.
    a.
    War (once in opp. to pax, v. infra):

    silent leges inter arma,

    Cic. Mil. 4, 10; id. Att. 7, 3, 5:

    arma civilia,

    civil war, id. Fam. 2, 16, and Tac. A. 1, 9:

    civilia arma,

    id. Agr. 16; id. G. 37 (otherwise, bella civilia, Cic. Off. 1, 25, 86, and Tac. Agr. 13):

    ab externis armis otium erat,

    Liv. 3, 14; 9, 1; 3, 69 Drak.; 9, 32; 42, 2; Tac. H. 2, 1 al.:

    a Rubro Mari arma conatus sit inferre Italiae,

    Nep. Hann. 2, 1 (for which more freq. bellum inferre alicui, v. infero):

    ad horrida promptior arma,

    Ov. M. 1, 126:

    qui fera nuntiet arma,

    id. ib. 5, 4;

    14, 479: compositis venerantur armis,

    Hor. C. 4, 14, 52. So the beginning of the Æneid: Arma virumque cano; cf. Hor. Ep. 1, 19, 7:

    melius visum Gallos novam gentem pace potius cognosci quam armis,

    Liv. 5, 35 fin.; cf.:

    cedant arma togae,

    Cic. Off. 1, 22, 76.—Also for battle, contest:

    in arma feror,

    Verg. A. 2, 337; so id. ib. 2, 655.—
    b.
    (Abstr. for concr.) The warriors themselves, soldiers, troops:

    nulla usquam apparuerunt arma,

    Liv. 41, 12:

    nostro supplicio liberemus Romana arma, i. e. Romanum exercitum,

    id. 9, 9; 21, 26:

    Hispanias armis non ita redundare,

    Tac. H. 2, 32:

    expertem frustra belli et neutra arma secutum,

    neither party, Ov. M. 5, 91: auxiliaria arma, auxiliaries, auxiliary troops = auxiliares (v. auxiliaris, I.), id. ib. 6, 424; cf. id. ib. 14, 528.—
    III.
    Transf., poet. (like hoplon and entea in Gr.), implements, instruments, tools, utensils, in gen. Of implements for grinding and baking:

    Cerealia arma,

    the arms of Ceres, Verg. A. 1, 177 (cf. Hom. Od. 7, 232: entea daitos). —Of implements of agriculture, Ov. M. 11, 35:

    dicendum est, quae sint duris agrestibus arma, Quīs sine nec potuere seri nec surgere messes,

    Verg. G. 1, 160.—Of the equipments, tackle of a ship ( mast, sails, rudder, etc.):

    colligere arma jubet validisque incumbere remis,

    Verg. A. 5, 15; 6, 353.—Hence used by Ovid for wings:

    haec umeris arma parata suis, A. A. 2, 50 (cf. in the foll. verse: his patria est adeunda carinis).—And so of other instruments,

    Mart. 14, 36.

    Lewis & Short latin dictionary > arma

См. также в других словарях:

  • LACEDAEMONIUM Regnum — incepit sub Lelege A. M. 2570. cum Sthenelus Argis imperaret. De quo, eiusqueve successoribus, usque ad Tisamenem, fil. Orestis, 13. et ultimum Regem ab Heraclidis pulsum, A. M. 2951. loquitur Paus. in Lacon. Hinc Heraclidarum, qui et… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»